İş Paketi 5 Özeti

İşsiz Genç Yetişkinler için Özel Kursların Geliştirilmesi

Dünya Bankası Raporu'na (2019) göre, Batı Balkanlar'da görülen istihdam genç (15-24 yaş) ve yaşlı (55-64 yaş) yaş gruplarında daha yüksekken, ilk yaş grubu (25-54 yaş) için ihmal edilebilir düzeydedir. Bu nedenle, 18-35 yaş arası genç yetişkinler bu iş paketinin ana hedef grubu olarak tanımlanmıştır. Aynı raporda, özellikle düşük eğitimli genç yetişkinlerin iş bulmakta zorlandıkları vurgulanmaktadır.

Akuakültür, akvaryum ticareti ve balıkçılık sektörleri (hem deniz hem de tatlı su) Batı Balkanlar'da hızla büyümekte ve bu ülkelerdeki genç yetişkinler için yeni iş fırsatları yaratmaktadır. Bununla birlikte, bu sektörlerde çalışanların yerli olmayan (non native:NN) türlerinin akuakültür, balıkçılık, gemicilik ve akvaryum faaliyetleri yoluyla yayılmasının yarattığı riskler konusunda farkındalık eksikliği bulunmaktadır.

Böylece, ortak ülkelerin üç ana yükseköğretim kurumunda (AUT, UNISA, UoM) yürütülmesi planlanan kurslar aşağıdaki konulara odaklanmıştır:

• NN türlerinin ekosistem hizmetleri üzerindeki etkilerine genel bakış
• Ülkelerde halihazırda kaydedilmiş olan NN türlerine vurgu yaparak Batı Balkanlar'daki başlıca sucul türler için tanımlama anahtarları
• Balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği sektörlerinde istihdam edilmek isteyen genç yetişkinlere NN türlerinin Risk Yönetiminin genel prensipleri (erken tespit, yönetim, kontrol ve eradikasyon süreçleri)
• AS-ISK (Sucul Türlerin İstilacılığı Tarama Kiti) ve NN türleri için mevcut diğer benzer tarama karar-destek araçlarının kullanımına giriş
• İş Paketi 3'te geliştirilen Risk Yönetim Modelinin tanıtılması 
• Batı Balkanlar'da mevcut olanlar başta olmak üzere NN türlerinin ana giriş/kaçış/yayılma yolları hakkında bilgi 
• Genç yetişkinler için su ürünleri yetiştiriciliği ve balıkçılık sektörlerinde yönetim yaklaşımlarının oluşturulması 
• NN türlerinin temel sosyo-ekonomik etkileri (balıkçılık endüstrisine ekonomik zararlar, insan sağlığı ve dolayısıyla turizm üzerindeki olumsuz etkiler)
• Su ürünleri yetiştiriciliği endüstrileri ve turizm sektöründe NN türlerinin tehlikeleri ile ilgili temel konular.

Özel kurs materyallerinin geliştirilmesi: Kurs materyalleri iSea, MSKU ve UNIPA tarafından geliştirilmiş ve hazırlanmış olup aşağıdaki gibi üç üniteye ayrılmıştır:

Ünite 1: Kavramsal Çerçeve (iSea)

• Yerli olmayan türlere (NNS) vurgu yaparak Batı Balkanların sucul türlerinin hızlı tanımlanması için anahtarlar
• NN sucul türlerinin ekosistem ve ekosistem hizmetleri üzerindeki etkilerine genel bakış
• NN sucul türleri için ana giriş/kaçış/yayılma yolları

Ünite 2: Risk Yönetiminin Genel İlkeleri (UNIPA)

• Balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği sektörlerine uygulananlar başta olmak üzere NN sucul türlerin Risk Yönetiminin genel ilkelerine (erken tespit, kontrol ve eradikasyon süreçleri) genel bakış
• NN sucul türlerinin sosyo-ekonomik etkileri
• NN sucul türlerinin su ürünleri yetiştiriciliği ve balıkçılık endüstrileri üzerinde yarattığı başlıca tehlikeler

Ünite 3: RiskMan Modeli ve "Risk Yöneticisi" Mesleği (MSKU)

• NN sucul türleri için mevcut ana Tarama Karar-Destek Araçlarına genel bakış
• Akuakültür ve balıkçılık endüstrilerine uygulanan bütüncül yönetim yaklaşımları 
• Batı Balkanlar için geliştirilen Risk Yönetimi Modeline Giriş
• Yeni meslek profili: "Risk Yöneticisi"

Kursiyerlerin Ortak Ülkelerde Eğitimi 

iSea, MSKU ve UNIPA temsilcileri tarafından AUT, UNISA ve UoM akademik personeline yönelik bir eğitici eğitimi gerçekleştirilmiştir. Eğitimler Haziran 2022'de Kotor'da 16 saat (2 gün) sürmüştür. Eğiticilerin eğitimi sırasında katılımcıların aktif katılımı sağlanırken, kursların işsiz genç yetişkinler için nasıl daha uygun hale getirilebileceği konusunda öneriler sunulmuştur.

Eğitim sonrası yeni kursların sonuçlandırılması

Eğiticilerin eğitimi sırasında eğitim alan personel, kursların "Yerli Olmayan Türler", "Risk Yöneticisi", "Sosyo-ekonomik etkiler" gibi tanımlar konusunda deneyimli olmayan işsiz genç yetişkinler için daha uygun hale getirilmesini önermiştir. Bu nedenle iSea, MSKU ve UNIPA, uzman olmayan ve deneyimsiz katılımcılar için daha anlaşılır olması amacıyla kurs materyallerini revize etmiştir. 

Ortak ülkelerdeki eğitim faaliyetleri

Arnavutluk, Karadağ ve Bosna Hersek'te genç yetişkinlere yönelik eğitim kursları yerel dillerde gerçekleştirilmiştir. Dört adımdan oluşan dört metodolojik yaklaşım izlenmiştir:

1. Planlama: AUT, UNISA ve UoM, mezun öğrenci hizmetlerini ve Ulusal Çalışma Ofislerini kullanarak hedef grupları belirlemiştir;
2. Kursların uygulanması: 
3. Ortak ülkelerdeki (AUT, UoM ve UNISA) eğitim faaliyetleri (5 gün (40 saat) eğitim alan eğitmenler tarafından gerçekleştirilmiştir. Eğitimler Temmuz 2022'de Arnavutluk, Karadağ ve Bosna Hersek'te uygulanmış ve toplam 55 işsiz genç yetişkin katılmıştır.
4. Revizyon: Uyarlanmış kursların katılımcılar üzerindeki etkisini incelemek amacıyla, katılımcıların doldurması için bir ön ve son anket hazırlanmıştır. Anketler, uyarlanmış kursların yeterliliğini araştırmak için Likert ölçeğine dayandırılmıştır.

Anketlerde, katılımcıların kesinlikle katılıyorum, katılıyorum, katılmıyorum, kesinlikle katılmıyorum seçeneklerini işaretlemesi gereken aşağıdaki cümleler yer almıştır:

- "Yerli olmayan türler, şu anda bulunduğu yerden başka bir yerde ortaya çıkan ve şu anda yaşadığı bölgeye getirilen türlerdir.”

- “NNS, diğer türlere üstünlük sağlayarak ekosisteme zarar veren bir bitki veya hayvan türüdür.”

- “NNS'nin biyoçeşitlilik üzerinde olumsuz etkileri olabilir.”

- “NNS'nin çevre üzerinde olumsuz etkileri olabilir.”

- “NNS'nin ekonomi üzerinde olumsuz etkileri olabilir.”

- “NNS'nin insan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olabilir.”

- “Mavi yengeç ülkemiz için bir NNS'dir.”

- “NNS'nin yayılması için kullanılan farklı vektörlerin farkındayım.”

- “ENSARS veya AS-ISK gibi tarama karar destek araçları hakkında bilgi sahibiyim.”

- “Batı Balkan Ülkelerinde NNS Yönetimi için önerilen bir "Risk Yönetim Modeli" hakkında bilgi sahibiyim.”

- “"Risk Yöneticisi" profesyonel figürü hakkında bilgi sahibiyim.”

Ön ve son anketlerin analizinden, kursların NNS'ler, etkileri ve yayılma vektörleri hakkında genel bilgiler konusunda başarılı olduğu görülmektedir. Katılımcılar tarafından verilen nadir "olumsuz" geri bildirim, risk tarama araçlarının pratik kullanımıyla ilgilidir. Bu durum, özellikle Ünite 3 kurslarında teorik derslerin pratikle bütünleştirilmesinin önemini vurgulamaktadır.

Yeni "Risk Yöneticisi" mesleğinin oluşturulması için politika çerçevesinin üretilmesi

"Risk Yöneticisi" profesyonel figürü, özellikle işsiz genç yetişkinler için yeni bir meslek fırsatı olarak önerilmektedir. 

Akuakültür ve balıkçılık endüstrileri için bu yeni mesleğe ilişkin bir politika çerçevesi ve işleyiş mekanizması tartışılmış ve RiskMan Konsorsiyumu tarafından bir politika çerçevesi taslağı oluşturulmuştur. Dört birime ayrılan taslak şunları içermektedir: 

• Ünite I: Giriş. Risk yöneticisi meslekleri ve bu mesleğin gereklilikleri hakkında genel bir açıklamanın raporlanması. 
• Ünite II: Risk yöneticisi mesleğinin kavramsal çerçevesi. Eğitimlerin kısa bir tanımının raporlanması: a) kavramsal çerçeve, b) Risk Yöneticisinin genel ilkeleri, c) RiskMan Modeli, d) PCS HEI temsilcilerinin deneyimlerini takiben gelecekteki eğitimler için öneriler ve geri bildirimler.
• Ünite III: Sertifikasyon ve Akreditasyon Aşaması. Eğitim kurslarının ve katılımcıların güçlendirilmesi amacıyla kursların sertifikasyon ve akreditasyonuna ilişkin olası yolların raporlanması.
• Ünite IV: Sürdürülebilirlik ve Yaygınlaştırma Aşaması. Daha fazla işsiz genç yetişkinin eğitim kurslarına katılması için olası stratejinin raporlanması ve bir sürdürülebilirlik ve yaygınlaştırma planı geliştirilmesi.